Đại hội XI Đảng Nhân dân cách mạng Lào - Ảnh: IT

1.Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội

Độc lập dân tộc gắn liền với CNXH là tư tưởng chính trị đặc sắc, phản ánh mục tiêu, lý tưởng, khát vọng, ham muốn tột bậc và tính triệt để cách mạng của lãnh tụ thiên tài Hồ Chí Minh; thể hiện một cách tập trung những luận điểm sáng tạo lớn về lý luận cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, có giá trị lâu dài chỉ đạo đường lối cách mạng và đóng góp quan trọng vào phát triển lý luận về cách mạng vô sản. Những giá trị này được Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng định: “Trong khi giải quyết những vấn đề của cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã góp phần phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin trên nhiều vấn đề quan trọng, đặc biệt là lý luận về cách mạng giải phóng dân tộc và tiến lên chủ nghĩa xã hội ở các nước thuộc địa và phụ thuộc”⁽¹⁾.

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, đối với những nước thuộc địa, độc lập dân tộc là mục tiêu trực tiếp, trước hết, là cơ sở và là điều kiện quan trọng để tiến lên CNXH. Người cho rằng, con đường cách mạng của Việt Nam bao gồm hai giai đoạn: giai đoạn thứ nhất là cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân và giai đoạn thứ hai là cách mạng XHCN. Trong giai đoạn cách mạng thứ nhất có hai nhiệm vụ chiến lược cơ bản, trong đó giải phóng dân tộc là nhiệm vụ hàng đầu, quan trọng; nhiệm vụ dân chủ cần từng bước thực hiện và phải phục vụ cho nhiệm vụ giải phóng dân tộc. Do đó, trong giai đoạn cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, độc lập dân tộc là mục tiêu trực tiếp, cấp bách và trước mắt.

Độc lập dân tộc theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh là nền độc lập thật sự, độc lập hoàn toàn, chứ không phải là thứ độc lập giả hiệu, nửa vời, hình thức. Đồng thời, độc lập dân tộc phải gắn liền với thống nhất, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của đất nước, với tự do, dân chủ, ấm no, hạnh phúc của toàn thể nhân dân.

Độc lập dân tộc là mục tiêu cốt yếu, trực tiếp của cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, là mục tiêu trước hết của quá trình cách mạng do Đảng Cộng sản lãnh đạo, đồng thời là điều kiện hàng đầu, quyết định để cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân chuyển sang giai đoạn kế tiếp - cách mạng XHCN. Do vậy, cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân càng triệt để thì những điều kiện tiến lên CNXH càng được tạo ra đầy đủ. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra rằng, CNXH là con đường củng cố vững chắc độc lập dân tộc, giải phóng dân tộc một cách hoàn toàn, triệt để.

Độc lập dân tộc tiến lên CNXH thể hiện mối quan hệ giữa mục tiêu trước mắt và mục tiêu cuối cùng; quan hệ giữa hai giai đoạn của một quá trình cách mạng; giữa hai giai đoạn cách mạng không có bức tường ngăn cách. Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân xác lập cơ sở, tiền đề cho cách mạng XHCN, cách mạng XHCN khẳng định và bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc. Độc lập dân tộc bao giờ cũng gắn liền với đời sống ấm no, hạnh phúc của nhân dân - lực lượng trực tiếp làm nên thắng lợi của cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân. Để bảo đảm vững chắc độc lập dân tộc, không bị lệ thuộc, đói nghèo, lạc hậu, chặng đường tiếp theo chỉ có thể là tiến lên CNXH.

Trong CNXH có những thành quả đã giành được trong giai đoạn cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, góp phần xây dựng các điều kiện để bảo đảm cho độc lập dân tộc và phát triển đất nước. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, xây dựng CNXH chính là xây dựng tiềm lực phát triển của dân tộc trên tất cả các lĩnh vực từ chính trị, kinh tế, văn hóa đến xã hội. Các thiết chế xã hội và nền tảng vật chất, tinh thần của CNXH tạo ra khả năng phát triển liên tục, tự bảo vệ vững chắc các thành quả cách mạng của nhân dân.

Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định, độc lập dân tộc gắn liền và tiến lên CNXH ở Việt Nam là một tất yếu lịch sử. Nhưng, để đất nước được độc lập hoàn toàn và CNXH hoàn toàn thắng lợi trên đất nước Việt Nam - theo Người - cần tăng cường vai trò lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; xây dựng, củng cổ và tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc trên cơ sở liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức làm nền tảng. Cách mạng Việt Nam và cách mạng thế giới phải liên hệ mật thiết với nhau và phải tăng cường đoàn kết quốc tế. Ba nhân tố nêu trên gắn bó chặt chẽ với nhau tạo nên sức mạnh tổng hợp quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam, như Người kết luận: “Đó là ba bài học lớn mà mỗi cán bộ và đảng viên ta cần ghi sâu vào lòng và phát huy thêm mãi”⁽²⁾.

2. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền chủ nghĩa xã hội ở nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào

Từ khi đất nước Lào giành được hòa bình, độc lập, thống nhất trên toàn lãnh thổ cho đến nay, Đảng Nhân dân Cách mạng (NDCM) Lào luôn xác định con đường cách mạng tất yếu phải tiến hành đồng thời nhiệm vụ giữ vững độc lập dân tộc gắn liền với CNXH. Mặc dù luôn phải đối phó với sự chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch, nhất là sau sự sụp đổ CNXH hiện thực ở các nước Đông Âu và Liên Xô, Đảng, Nhà nước và toàn thể nhân dân Lào vẫn luôn luôn kiên định thực hiện những mục tiêu đã đề ra.

Đại hội IV (năm 1986) của Đảng NDCM Lào đã đánh giá lại tình hình thực tế đất nước và đề ra phương hướng, nhiệm vụ cơ bản tiến lên CNXH trong tình hình mới. Tại Hội nghị Trung ương 7 khóa IV (năm 1989), Chủ tịch Cayxỏn Phômvihản đã nhấn mạnh: “Việc xây dựng chủ nghĩa xã hội yêu cầu phải suy nghĩ một cách toàn diện, đầy đủ về tình hình thực tiễn về kinh tế - xã hội và chính trị xuất hiện ở các nước nhất định và trong từng giai đoạn phát triển nhất định của nó... Việc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta là một quá trình lâu dài thông qua việc xây dựng và phát triển chế độ dân chủ nhân dân, xây dựng các yếu tố để tiến lên chủ nghĩa xã hội”⁽³⁾.

Nhiệm vụ xây dựng CNXH và bảo vệ nền độc lập dân tộc luôn được quán triệt đầy đủ và đúng đắn từ trong nhận thức, hành động của toàn Đảng, của từng cán bộ, đảng viên đến mỗi người dân các bộ tộc Lào và cũng đã trở thành bài học thứ nhất được Đảng NDCM Lào rút ra tại Đại hội V (tháng 3-1991): “Nắm vững ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Đó là bài học xuyên suốt trong quá trình cách mạng nước ta. Độc lập dân tộc là điều kiện tiên quyết để thực hiện chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa xã hội là cơ sở bảo đảm vững chắc cho độc lập dân tộc”⁽⁴⁾. Nhận thức đầy đủ vị trí, vai trò của mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với CNXH, Đại hội VI của Đảng NDCM Lào (năm 1996) đã nhấn mạnh: “Con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở trong nước ngày càng được xác định rõ hơn. Xét về tổng thể, việc hoạch định và thực hiện đường lối đổi mới những năm qua về cơ bản là đúng đắn, bảo đảm đúng định hướng xã hội chủ nghĩa”⁽⁵⁾.

Bước sang thế kỷ XXI, trước những biến đổi nhanh chóng của tình hình khu vực và thế giới, đặc biệt là những diễn biến phức tạp, khó đoán định, tình hình quan hệ dân tộc, sắc tộc trên thế giới có những tác động đến quá trình bảo vệ nền độc lập dân tộc, Đại hội VII của Đảng NDCM Lào tiếp tục xác định mục tiêu: “Toàn Đảng, toàn dân và toàn quân quyết tâm xây dựng đất nước Lào theo con đường xã hội chủ nghĩa trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Cayxỏn Phômvihản”⁽⁶⁾.

Tiếp đó, Báo cáo chính trị Đại hội VIII của Đảng NDCM Lào (tháng 3-2006) khẳng định:“nhận thức lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Lào ngày càng sáng tỏ hơn với 7 đặc trưng cơ bản và 9 yếu tố để tiến lên chủ nghĩa xã hội”⁽⁷⁾. Đại hội VIII đã rút ra bài học kinh nghiệm quan trọng: “Trong quá trình đổi mới, phải kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Cayxỏn Phômvihản”⁽⁸⁾.

Bước sang thập niên 2010, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân Lào đã giành được những thành tựu to lớn, quan trọng trong sự nghiệp xây dựng đất nước vì mục tiêu “Hòa bình, độc lập, dân chủ, thống nhất, văn hiến trường tồn”. Đại hội IX Đảng NDCM Lào (tháng 3-2011) tiếp tục khẳng định bài học kinh nghiệm được rút ra tại Đại hội VIII, đồng thời khẳng định: “Đi lên chủ nghĩa xã hội là khát vọng của toàn thể nhân dân, là sự lựa chọn đúng đắn của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào và Chủ tịch Cayxỏn Phômvihản, phù hợp với xu thế phát triển của lịch sử”⁽⁹⁾.

Đại hội cũng xác định các nội dung, các bước phải tiến hành trong thời kỳ quá độ, chuẩn bị các điều kiện cần thiết để tiến lên CNXH ở Lào. Một điểm mới trong phát triển, vận dụng tư tưởng độc lập dân tộc gắn liền với CNXH ở nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân (CHDCND) Lào tại Đại hội IX của Đảng NDCM Lào là tiếp tục phát triển, hoàn thiện các đặc trưng của xã hội XHCN mà toàn Đảng, toàn thể các bộ tộc Lào anh em xây dựng với 7 đặc trưng, 9 yếu tố cơ bản.

Cùng với đó là quá trình nắm chắc, giải quyết hài hòa các mối quan hệ lớn ở trong nước, với các nước trong khu vực và trên thế giới trong tiến trình xây dựng, củng cố xã hội XHCN ở CHDCND Lào trong bối cảnh mới. Như vậy, thực tiễn sự nghiệp cách mạng tiếp tục chứng minh tính đúng đắn của con đường tiến lên CNXH là điều kiện, tiền đề để giữ vững độc lập dân tộc và độc lập dân tộc là điều kiện quan trọng, cốt yếu của quá trình xây dựng thành công CNXH ở CHDCND Lào, từng bước hiện thực hóa mục tiêu “Hòa bình, độc lập, dân chủ, thống nhất, thịnh vượng”.

Như vậy, trong suốt tiến trình lịch sử lãnh đạo cách mạng Lào, dù trong mọi khó khăn và thách thức, Đảng NDCM Lào luôn luôn kiên định con đường độc lập dân tộc gắn liền với CNXH. Thực tiễn và lý luận ở CHDCND Lào đã chứng minh: “con đường duy nhất đúng để đất nước phát triển bền vững là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; đó là sự lựa chọn kiên quyết và đúng đắn, là sự kiên định và sáng tạo của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào”⁽¹⁰⁾ dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh, tư tưởng Cayxỏn Phômvihản và phù hợp quy luật. Đúng như Đại hội X của Đảng NDCM Lào (năm 2016) khẳng định: “Con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà chúng ta đang tiến hành là phù hợp với thực tiễn của Lào và xu thế phát triển của lịch sử”⁽¹¹⁾. 

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay, Đại hội XI Đảng NDCM Lào yêu cầu toàn Đảng, toàn dân và toàn quân phải thấm nhuần bài học “kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trong quá trình đổi mới”⁽¹²⁾. Đồng thời, Đại hội khẳng định quyết tâm tiếp tục đưa đất nước tiến lên CNXH với khẩu hiệu “nâng cao năng lực lãnh đạo và tính tiên phong của Đảng, tăng cường đại đoàn kết toàn dân, kiên định đường lối đổi mới toàn diện, có nguyên tắc, giữ gìn và phát triển đất nước theo hướng bền vững tiến tới mục tiêu xã hội chủ nghĩa”⁽¹³⁾.Trong đó, tập trung giải quyết hài hòa các quan hệ lớn, các mối quan hệ giữa xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc XHCN; giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế cần được quán triệt, giáo dục và tuyên truyền đến mỗi người dân.

Trước những cơ hội và thách thức, khó khăn và thuận lợi đan xen; cùng những kết quả to lớn về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng và an ninh, đất nước Lào cũng đang tồn tại những hạn chế, bất cập và yếu kém trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; phát triển kinh tế chưa mang tính bền vững, văn hóa có nhiều biểu hiện xuống cấp; những lệch lạc, hành vi lệch chuẩn trong xã hội, đặc biệt là ở giới trẻ, ngày càng gia tăng; thực trạng suy thoái, xuống cấp cả về lập trường tư tưởng, bản lĩnh chính trị, đạo đức công vụ, lối sống xa hoa; các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong một bộ phận cán bộ, đảng viên với các biểu hiện cá nhân chủ nghĩa, tham ô, tham nhũng, lãng phí, quan liêu, tha hóa quyền lực trong Đảng và hệ thống chính trị vẫn chưa được ngăn chặn, đẩy lùi một cách triệt để.

Trong khi đó, trên bình diện quốc tế đang diễn ra các xung đột sắc tộc, dân tộc, những bất ổn về lãnh thổ, độc lập dân tộc của các quốc gia, điển hình như cuộc chiến Nga - Ucraina; cuộc chiến Ixraen và Hamát gần đây đã và đang tạo ra những thách thức đến tiến trình cách mạng ở trong nước Lào hiện nay. Đặc biệt, những thách thức từ an ninh phi truyền thống, những xung đột, xâm lăng từ phương diện văn hóa, lối sống trên các trang mạng xã hội cũng đang đặt ra yêu cầu mới đối với việc gắn chặt độc lập dân tộc với CNXH ở CHDCND Lào hiện nay.

Trước những biến chuyển mới của tình hình trong nước, khu vực và thế giới, Đảng NDCM Lào vẫn luôn “nhất quán thực hiện nguyên tắc đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên hàng đầu, giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; giữ vững chế độ xã hội chủ nghĩa, tạo dựng môi trường quốc tế thuận lợi nhất cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Lào”⁽¹⁴⁾.

Dù trong nước và thế giới có nhiều thay đổi, song trong mọi tình huống, Đảng NDCM Lào, toàn thể người dân Lào vẫn kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với CNXH. Đó chính là sợi chỉ đỏ nối liền quá khứ, hiện tại và tương lai của cách mạng Lào, của cả đất nước Lào. Đó không chỉ là điều kiện, là cơ sở lý luận và thực tiễn của con đường xây dựng, củng cố sự nghiệp cách mạng của các bộ tộc Lào anh em, mà đó còn là điều kiện tiên quyết để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Lào XHCN hiện nay.

Đồng thời, độc lập dân tộc gắn liền với CNXH cũng là nguồn nội lực to lớn, góp phần nhân lên nguồn sức mạnh tinh thần, thống nhất về tư tưởng, ý chí, hành động của nhân dân các bộ tộc Lào, đấu tranh chống lại các luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch trong và ngoài nước về con đường đi lên CNXH, về những thành tựu trong công cuộc đổi mới ở CHDCND Lào hiện nay.

_________________

Ngày nhận bài: 02-01-2024; Ngày bình duyệt: 04-01-2024; Ngày duyệt đăng: 16-01-2024.

(1) ĐCSVN: Văn kiện Đảng Toàn tập, t.54, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2007, tr.219-220.

(2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.14, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.467.

(3) Đảng NDCM Lào: Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 khóa IV, Nxb Nhà nước, Viêng Chăn, 1989, tr.31.

(4) Đảng NDCM Lào:Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ V, Nxb Nhà nước, Viêng Chăn, 1991, tr.87.

(5) Đảng NDCM Lào:Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI, Nxb Nhà nước, Viêng Chăn, 1996, tr.51.

(6) Đảng NDCM Lào:Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII, Nxb Nhà nước, Viêng Chăn, 2001, tr.62.

(7), (8) Đảng NDCM Lào:Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII, Nxb Nhà nước, Viêng Chăn, 2006, tr.63, 45.

(9) Đảng NDCM Lào:Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb Nhà nước, Viêng Chăn, 2011, tr.66.

(10) Đảng NDCM Lào:Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb Nhà nước, Viêng Chăn, 2016, tr.15, 52.

(12), (13), (14) Đảng NDCM Lào:Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb Nhà nước, Viêng Chăn, 2021, tr.13, 89, 55.