Chủ trì hội thảo có các đồng chí: Trương Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; Nguyễn Xuân Thắng, Bí thư Trung ương Đảng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Uông Chu Lưu, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội; Võ Văn Phuông, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương; Phạm Văn Rạnh, Ủy viên Trung ương Đảng,  Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Long An.

Tham dự Hội thảo có các đồng chíỦy viên Trung ương Đảng:  Mai Văn Chính, Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương; Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường; Lê Thành Long, Bộ trưởng Bộ Tư pháp; Lê Minh Khái, Tổng Thanh tra Chính phủ. Các đồng chí đại diện các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương: Thứ trưởng Bộ Nội vụ Triệu Văn Cường; PGS, TS Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; đồng chí Phùng Khánh Tài, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; đồng chí Phạm Chí Thành, Quyền Giám đốc Nxb Chính trị quốc gia; Giám đốc các Học viện khu vực II, khu vực IV; đại diện thân nhân gia đình đồng chí Nguyễn Hữu Thọ; các chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu; các cơ quan thông tấn báo chí Trung ương và địa phương tới dự và đưa tin.

Đồng chí Nguyễn Hữu Thọ sinh ngày 10-7-1910, trong một gia đình công chức trung lưu tại làng Long Phú, tổng Long Hưng Hạ, quận Trung Quận, tỉnh Chợ Lớn (nay thuộc thị trấn Bến Lức, tỉnh Long An), những năm tháng tuổi thơ của ông được nuôi dưỡng bằng tình thương yêu của cha mẹ cùng với những câu chuyện về bao con người của quê hương sống mộc mạc, giản dị nhưng hào hiệp và hiên ngang. Với mong muốn học hành thành tài để phục vụ quê hương, phục vụ Tổ quốc, 11 tuổi Nguyễn Hữu Thọ đã lên đường sang Pháp du học. Sau khi tốt nghiệp Cử nhân Luật hạng ưu, với tài năng và trí tuệ vượt trội, ông được nhiều trường đại học và văn phòng luật sư danh tiếng ở Pháp mời làm việc. Nhưng với mong muốn đem kiến thức giúp dân, giúp nước, ông đã quyết định trở về Tổ quốc, hoạt động luật sư và trở nên nổi tiếng khắp Nam Kỳ.

Luật sư Nguyễn Hữu Thọ đã sớm tham gia vào phong trào yêu nước đấu tranh đòi các quyền tự do, dân chủ trong những năm 1940 - 1945. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ trở thành một trí thức yêu nước ủng hộ chính quyền cách mạng do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu. Hưởng ứng Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến, Luật sư tham gia kháng chiến bằng nhiều hình thức, tích cực hoạt động trong phong trào đấu tranh công khai của các tầng lớp Nam Bộ. Ngày 16-10-1949, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ vinh dự trở thành đảng viên Đảng Cộng sản và từ đây, mọi hoạt động, cống hiến của Luật sư Nguyễn Hữu Thọ đều gắn liền với sự nghiệp đấu tranh cách mạng của Đảng và dân tộc ta. Bằng tinh thần yêu nước nhiệt thành, trí tuệ, tài năng, phẩm chất đạo đức cách mạng cao đẹp, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ đã trở thành “một nhà trí thức yêu nước vĩ đại”, là người "tiêu biểu cho lòng yêu nước nồng nàn và dũng cảm của trí thức miền Nam"[1].

Tại Đại hội lần thứ I Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam (tháng 2/1962) Luật sư Nguyễn Hữu Thọ được tín nhiệm bầu làm Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Tháng 3/1964, Đại hội lần thứ II Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam đã bầu đồng chí làm Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Đến tháng 6/1969, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ đảm trách cương vị Chủ tịch Hội đồng cố vấn Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam. 

Sau khi đất nước thống nhất, đồng chí Nguyễn Hữu Thọ được nhân dân tín nhiệm bầu làm đại biểu Quốc hội các khóa VI, VII, VIII và được Quốc hội bầu giữ những chức vụ quan trọng trong bộ máy Nhà nước: Phó Chủ tịch nước (tháng 7/1976), Quyền Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (tháng 4/1980), Chủ tịch Quốc hội và Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước (tháng 7/1981), Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước (tháng 6/1987). Tháng 11/1988, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đồng chí Nguyễn Hữu Thọ được bầu làm Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, đồng chí Nguyễn Hữu Thọ luôn kiên định lập trường cách mạng; kiên quyết đấu tranh với kẻ thù để bảo vệ công lý, lẽ phải, bảo vệ nhân dân. Trong những năm tháng bị địch bắt, tra tấn, đày ải trong các nhà tù, trại giam của thực dân, đồng chí Nguyễn Hữu Thọ luôn thể hiện rõ tinh thần trung kiên, bất khuất, một lòng một dạ trung thành với mục tiêu lý tưởng cách mạng, giữ trọn khí tiết của người đảng viên cộng sản, tin tưởng vào thắng lợi của sự nghiệp cách mạng.

Hoạt động và những cống hiến của đồng chí Nguyễn Hữu Thọ đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc là rất to lớn. Bằng tài năng và uy tín đặc biệt với giới trí thức, trên cương vị Chủ tịch Mặt trân Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng cố vấn Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, đồng chí Nguyễn Hữu Thọ là ngọn cờ tập hợp, quy tụ các lực lượng yêu hòa bình, dân chủ ở miền Nam, đoàn kết đấu tranh chống đế quốc và tay sai, góp phần to lớn vào thắng lợi của sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

Trên các cương vị lãnh đạo Nhà nước, Quốc hội và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đồng chí luôn nêu cao tinh thần làm việc dân chủ, tận tụy, trách nhiệm, sâu sát, hiệu quả. Trong sự nghiệp đổi mới và phát triển đất nước, với tầm nhìn xa, trông rộng, với tư duy sắc bén của một trí thức uyên bác và tâm trong sáng, hết lòng vì nước, vì dân, đồng chí Nguyễn Hữu Thọ đã có công lao to lớn trong việc chỉ đạo và trực tiếp tham gia xây dựng các Bộ luật Dân sự, Bộ luật Hình sự, Hiến pháp năm 1980 và có nhiều ý kiến, đề xuất với Đảng, Nhà nước về chủ trương đổi mới đất nước, đổi mới hoạt động của bộ máy Nhà nước, Quốc hội và Mặt trận trong thời kỳ mới.

Với 86 năm tuổi đời, hơn 50 năm hoạt động cách mạng, đồng chí Nguyễn Hữu Thọ đã có những đóng góp to lớn cho Đảng, cho dân tộc, thể hiện trên nhiều lĩnh vực, với những cương vị khác nhau, qua các thời kỳ lịch sử đã để lại cho thế hệ sau nhiều bài học cao quý. Để ghi nhận những công lao, đóng góp to lớn cho sự nghiệp cách mạng, Đảng và Nhà nước đã tặng đồng chí Huân chương Sao Vàng (năm 1993) và nhiều Huân, Huy chương cao quý khác.

Phát biểu Khai mạc hội thảo, đồng chí Uông Chu Lưu, khẳng định: Kỷ niệm 110 năm ngày sinh đồng chí Nguyễn Hữu Thọ là một dịp để chúng ta cùng nhau ôn lại cuộc đời, sự nghiệp và những cống hiến của ông. Cuộc hội thảo hôm nay vừa có ý nghĩa tưởng niệm, vừa có ý nghĩa giáo dục sâu sắc về truyền thống cách mạng, truyền thống yêu nước, truyền thống đấu tranh anh dũng của Nhân dân ta. Từ đó, nâng cao ý thức trách nhiệm, lòng tự hàocủa mỗi người dân đối với sự nghiệp đổi mới đất nước và công cuộc xây dựngvàbảo vệ Tổ quốc.

Phát biểu Đề dẫn Hội thảo, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Bí thư Trung ương Đảng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương đã chỉ rõ: Trải qua gần 50 năm hoạt động cách mạng liên tục, trên mọi cương vị công tác, đồng chí Nguyễn Hữu Thọ luôn thể hiện tinh thần trách nhiệm, làm việc tận tụy, hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó. Đồng chí là  một nhà lãnh đạo tài năng, một tấm gương đạo đức mẫu mực: tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng; hết lòng hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân - một nhân cách lớn, tiêu biểu cho giới trí thức Việt Nam. Đồng chí là hiện thân của tinh thần đoàn kết toàn dân tộc; một nhà lãnh đạo tài năng, một tấm gương sáng ngời về đạo đức cách mạng; có tác phong, lối sống giản dị, khiêm tốn; suốt đời phấn đấu hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc, vì hạnh phúc của nhân dân. Tấm gương đạo đức sáng ngời, sự nghiệp hoạt động cách mạng vẻ vang và công lao to lớn đối với Đảng và dân tộc ta của đồng chí Nguyễn Hữu Thọ xứng đáng được ghi nhớ, tôn vinh, học tập và noi theo bởi các thế hệ hôm nay và mai sau.

Trong bài phát biểu của đại diện quê hương, lãnh đạo tỉnh Long An đã khẳng định: Luật sư Nguyễn Hữu Thọ là một người con của vùng đất Long An trung dũng, kiên cường, chính truyền thống của quê hương, gia đình đã góp phần hình thành nhân cách, chí hướng cách mạng và phẩm chất kiên trung của người cộng sản Nguyễn Hữu Thọ. Đồng thời, tên tuổi, sự nghiệp và nhân cách cao đẹp của đồng chí Nguyễn Hữu Thọ cũng góp phần tô đậm, làm rạng danh thêm những trang sử hào hùng của vùng đất Long An.

Phát biểu Tổng kết và Bế mạc Hội thảo khoa học, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đã khẳng định Hội thảo đã thành công tốt đẹp. Với 50 tham luận của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, của các nhà khoa học, đại diện các cơ quan Ban, Bộ, ngành, đoàn thể Trung ương, của tỉnh Long An và một số tỉnh, thành phố ở cả ba miền Bắc, Trung, Nam, Hội thảo đã tập trung làm sáng tỏ những vấn đề chủ yếu sau: (i)  Đồng chí Nguyễn Hữu Thọ - tấm gương một trí thức yêu nước nhiệt thành; (ii) Đồng chí Nguyễn Hữu Thọ - người cộng sản kiên trung, mẫu mực, nhà lãnh đạo tài năng của cách mạng Việt Nam; (iii)  Đồng chí Nguyễn Hữu Thọ - Người học trò trung thành và kế tục xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh; (iv) Người con ưu tú của quê hương Long An.

Hội thảo khoa học kỷ niệm 110 năm ngày sinh Luật sư Nguyễn Hữu Thọ là hoạt động để tri ân những cống hiến của Luật sư Nguyễn Hữu Thọđối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc Việt Nam, đồng thờigóp phần làm tăng thêm động lực tinh thần, động viên các cấp, các ngành, các cán bộ, đảng viên và nhân dân, hăng hái thi đua lao động sáng tạo, công tác và học tập, quyết tâm phấn đấu hoàn thành ở mức cao nhất các chỉ tiêu kinh tế - xã hội năm 2020; thi đua lập thành tích chào mừng Đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng. Tấm gương đạo đức tiêu biểu của đồng chí Nguyễn Hữu Thọ mãi là niềm tự hào, là nguồn động viên to lớn cho các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thanh niên Việt Nam học tập và noi theo.

TS Trần Thị Huyền

Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh