Trường Chính trị Nghệ An - Ảnh: LLCT

Việc xây dựng trường chính trị chuẩn theo Quy định số 11-QĐ/TW ngày 19-5-2021 nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ và nghiên cứu khoa học cũng như bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong giai đoạn hiện nay là hết sức cấp thiết. Trong đó, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên giảng dạy lý luận chính trị (LLCT) có ý nghĩa quyết định.

1. Tầm quan trọng của nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên các trường chính trị

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Muôn việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”⁽¹⁾, “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”⁽²⁾. Theo Người, cán bộ là những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời, đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ, để đặt chính sách cho đúng. Vì vậy, công tác cán bộ là vấn đề trọng yếu, có ý nghĩa rất quan trọng đối với công tác xây dựng Đảng, góp phần quyết định thành công quá trình tổ chức và lãnh đạo cách mạng của Đảng.

Nhận thức rõ vị trí, vai trò và tầm quan trọng của cán bộ trong sự phát triển của đất nước, Đảng ta yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ vừa có phẩm chất đạo đức cách mạng, vừa có năng lực chuyên môn. Để đáp ứng yêu cầu đó, Đảng thường xuyên quan tâm công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, chuyên môn, nghiệp vụ, rèn luyện nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên,… gắn với tiếp tục đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Để xây dựng đội ngũ cán bộ trường chính trị đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ mới, trước hết phải tập trung xây dựng đội ngũ giảng viên có phẩm chất đạo đức, có kiến thức chuyên môn, thành thạo kỹ năng giảng dạy và có thái độ đúng đắn với nghề nghiệp. Bởi, trường chính trị tỉnh là nơi đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ cấp cơ sở của Đảng. Hệ thống trường chính trị thực sự là cái nôi giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, hình thành và phát triển thế giới quan, nhân sinh quan cộng sản, nuôi dưỡng và phát triển nhiệt huyết cách mạng, niềm tin lý tưởng và bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ cơ sở. Để làm được việc đó, những người giảng viên, cán bộ trường chính trị phải có trình độ chuyên môn sâu, nghiệp vụ vững vàng về lý luận chính trị, phải thực sự là một chuẩn mực về đạo đức, trung thành với Tổ quốc, với Đảng, với nhân dân.

Việc xây dựng đội ngũ giảng viên trường chính trị được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm. Ngày 17-5-2019, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 587/QĐ-TTg về phê duyệt Đề án nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và các trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương giai đoạn 2019-2030 với mục tiêu cơ bản là: xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên, học viện và các trường chính trị cấp tỉnh đủ về số lượng, hợp lý về cơ cấu, có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức nghề nghiệp mẫu mực, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cao, có năng lực sư phạm, phong cách làm việc khoa học, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và hội nhập quốc tế. 

Ngày 26-9-2019, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đã ban hành Kết luận số 479-KL/HVCTQG “về xây dựng trường chính trị chuẩn đáp ứng yêu cầu đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ và nghiên cứu khoa học giai đoạn hiện nay” và đưa ra dự thảo cụ thể hóa các tiêu chí của một trường chính trị chuẩn, trong đó có tiêu chí về xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, giảng viên.

Ngày 19-5-2021, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban hành Quy định số 11-QĐ/TW về trường chính trị chuẩn, xác định 2 mức độ của trường chính trị chuẩn. Trong đó, đều đặt tiêu chí xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, giảng viên trường chính trị lên hàng đầu.

Như vậy, xây dựng đội ngũ giảng viên đủ về số lượng, mạnh về chất lượng là mục tiêu của các trường chính trị. Đây cũng là một tiêu chí của trường chính trị đạt chuẩn mức độ 1, 2 theo Quy định số 11-QĐ/TW về trường chính trị chuẩn.

2. Thực trạng chất lượng đội ngũ giảng viên của các trường chính trị hiện nay

Đội ngũ giảng viên của các trường chính trị được đào tạo từ nhiều cơ sở, trong đó có nhiều giảng viên được đào tạo tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Thời gian qua, đội ngũ giảng viên trường chính trị đã đáp ứng khá tốt yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra đối với việc đào tạo trung cấp LLCT và các hệ đào tạo, bồi dưỡng khác. Chất lượng đội ngũ giảng viên từng bước được nâng lên, thể hiện ở những khía cạnh sau:

Thứ nhất, phần lớn đội ngũ giảng viên có kiến thức LLCT tương đối chuyên sâu; có trình độ chuyên môn từ thạc sĩ trở lên. Giảng viên được bồi dưỡng, cập nhật thường xuyên về lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và chủ trương, đường lối của Đảng. Hơn nữa, đa số giảng viên đều đã trải qua chương trình cao cấp LLCT. Điều này đã mang lại sự tự tin nhất định cho đội ngũ giảng viên các trường chính trị khi đứng lớp để truyền thụ kiến thức và trao đổi, thảo luận với học viên.

Thứ hai, nhiều giảng viên có kinh nghiệm và phương pháp giảng dạy tích cực, hấp dẫn, lôi cuốn người học. Đó là các giảng viên biết tích lũy kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ, biết kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, có khả năng liên hệ giữa khoa học lý luận với khoa học chuyên ngành xã hội và nhân văn.

Thứ ba, một số giảng viên có tâm huyết với nghề, với sự nghiệp nghiên cứu và giảng dạy LLCT. Chính điều này đã làm cho họ đam mê nghiên cứu, học tập không ngừng để cống hiến cho sự nghiệp đào tạo cán bộ.

Tuy nhiên, chất lượng đội ngũ giảng viên các trường chính trị vẫn còn những hạn chế và bất cập. Đó là:

So với Quy định số 11-QĐ/TW ngày 19-5-2021 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về trường chính trị chuẩn, đến nay mới có 02 trường đạt mức độ 1 trên 63 trường chính trị của cả nước (Trường Chính trị tỉnh Lào Cai, Trường Chính trị tỉnh Nghệ An). Tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ là 302/3.899, chiếm 7,7%; thạc sĩ là 2.354/3.899, chiếm 60%; giảng viên cao cấp là 40/3.899, chiếm hơn 1%; giảng viên chính là 863/3.899, chiếm 22%; giảng viên có bằng cao cấp lý luận chính trị là 1.661/3.899, chiếm 42%; giảng viên có bằng trung cấp lý luận chính trị là 1.122/3.899 chiếm 29%⁽³⁾.

Hiện nay, vẫn còn một số giảng viên chưa tích cực nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, nắm bắt được sự phát triển của thực tế. Từ đó, dẫn đến thiếu chủ động, thậm chí lơ là công tác tuyên truyền, định hướng dư luận xã hội, đấu tranh, phản bác những quan điểm sai trái, thù địch.

Một bộ phận giảng viên còn yếu về LLCT; năng lực nghiên cứu, vận dụng lý luận vào thực tiễn chưa cao. Một bộ phận giảng viên trẻ, tuổi đời, tuổi nghề còn ít, sự trải nghiệm, vốn sống còn hạn chế, nên trong quá trình đứng lớp chưa tự tin, khiến cho bài giảng không đạt được sức hấp dẫn, thuyết phục, thậm chí còn sơ sài.

Còn có tình trạng giảng viên thiếu tu dưỡng, dẫn đến sa sút ý chí chiến đấu, nhạt phai lý tưởng, ảnh hưởng đến uy tín trường Đảng. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã chỉ rõ: “Một bộ phận cán bộ, đảng viên bản lĩnh chính trị không vững vàng, suy thoái về tư tưởng chính trị, còn hoài nghi, mơ hồ về mục tiêu, lý tưởng của Đảng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta; một số ít hoang mang, dao động, mất lòng tin; cá biệt còn phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối đổi mới của Đảng”⁽⁴⁾.

3. Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên giảng dạy lý luận chính trị

Để nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên giảng dạy LLCT trong giai đoạn hiện nay, cần thực hiện một số giải pháp sau:

Một là, tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng

Tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng là vô cùng quan trọng. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường nhắc nhở: “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”⁽⁵⁾. Người cũng nêu rõ, con người ta không phải là thánh thần, ai cũng có phần tốt, phần xấu, trong cuộc sống khó tránh hết những khuyết điểm sai lầm, vì vậy, vấn đề là phải nhận thức được những điểm yếu để sửa chữa, khơi dậy phần tốt đẹp của con người, đẩy lùi cái xấu, cái ác. Chính vì vậy, việc tu dưỡng đạo đức cách mạng phải thực hiện thường xuyên, bền bỉ, kiên trì, đòi hỏi sự quyết tâm cao, sự khổ công rèn luyện.

Ở bất cứ xã hội nào, nghề dạy học luôn được coi là “nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý, nghề sáng tạo nhất trong các nghề sáng tạo”. Do vậy, người thầy phải không ngừng rèn đức, luyện tài để hoàn thành trọng trách vẻ vang mà xã hội tin tưởng giao phó. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng dạy: “Giáo viên phải chú ý cả tài, cả đức, tài là văn hóa, chuyên môn, đức là chính trị. Muốn cho học sinh có đức thì giáo viên phải có đức”⁽⁶⁾. Thầy cô là tấm gương sáng trong xã hội và học viên.

Hai là, không ngừng học tập, nghiên cứu để nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ

Những bài giảng hay là những bài giảng gắn kết lý luận và thực tiễn. Để làm được điều đó, giảng viên LLCT phải không ngừng học tập, nghiên cứu, thông qua việc tham gia các chương trình đào tạo cao học, nghiên cứu sinh; các lớp bồi dưỡng, tập huấn…, thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học để nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ.

Bên cạnh đó, phải tăng cường công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, góp phần luận giải những vấn đề lý luận mới, đang đặt ra. Tích cực tham gia công tác đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.

Ba là, nâng cao bản lĩnh chính trị cho giảng viên lý luận chính trị

Để nâng cao bản lĩnh chính trị cho giảng viên, cần tiếp tục bồi dưỡng, nâng cao nhận thức của giảng viên về chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Phối hợp với các sở, ngành, địa phương để đưa giảng viên các trường chính trị đi thực tế tại các địa phương. Thời gian thực tế ít nhất từ 03 tháng đến 01 năm. Đây là môi trường để giảng viên rèn luyện, phát huy tính tích cực và nâng cao kiến thức, kinh nghiệm hoạt động thực tiễn.  

Bốn là, kiên quyết đấu tranh với những âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực phản động, thù địch

Vai trò của giảng viên các trường chính trị trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là vô cùng quan trọng.Hội nghị Trung ương 4 khóa XII đã chỉ rõ một số biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, trong đó có biểu hiện thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh. Hiện nay, một bộ phận cán bộ, đảng viên thấy sai, biết có sự vi phạm mà không lên tiếng đấu tranh. Đây là cách ứng xử tiêu cực, làm giảm sức chiến đấu của tổ chức đảng và đảng viên.

Quy định số 37 - QĐ/TW ngày 25-10-2021 của Ban Chấp hành Trung ương, quy định về những điều đảng viên không được làm, trong đó “thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh” là cần thiết và là sự cụ thể, phát triển thêm một bước nội dung Nghị quyết Đại hội XII và XIII của Đảng để đẩy lùi sự thờ ơ, vô cảm trong một số cán bộ, đảng viên hiện nay.

Do đó, bên cạnh đấu tranh với những quan điểm sai trái của các thế lực thù địch, giảng viên LLCT cần thẳng thắng đấu tranh với những biểu hiện sai trái trong đời sống; đấu tranh trên không gian mạng… với quan điểm: thấy đúng phải được bảo vệ, thấy sai phải đấu tranh, để tránh sự thờ ơ, vô cảm.

Như vậy, giảng viên giảng dạy LLCT phải nhận thức đúng đắn, đầy đủ, sâu sắc về vai trò, trách nhiệm của mình; có bản lĩnh chính trị vững vàng, không ngừng nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ lý luận chính trị, bồi dưỡng kiến thức chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao kỹ năng sư phạm để đáp ứng yêu cầu xây dựng trường chính trị chuẩn, tham gia vào mặt trận tư tưởng, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và xây dựng, phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

_________________

Ngày nhận: 10-02-2023; Ngày bình duyệt: 20-02-2023; Ngày duyệt đăng: 10-4-2023.

(1), (2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.5, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr. X, 309.

(3) Phụ lục số 15: Kết quả xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên của trường chính trị, trường bộ, ngành năm 2022 (ban hành kèm theo Báo cáo số: 1747 - BC/HVCTQG ngày 15-02-2023.

(4) ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, t.II, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, tr.168

(5) Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.11, Sđd, tr.612.

(6) Hồ Chí Minh: t.12, Sđd, tr.270.

                                         TS THÁI DOÃN VIỆT

Trường Chính trị tỉnh Nghệ An